به گزارش «نماینده» در آغاز این برنامه، مهدی قزلی مدیر عامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان پس از عرض خیر مقدم به حضار گفت: چند بار قلم به دست گرفتم تا که چیزی در وصف منا بنویسم اما هربار بخاطر بزرگی این داغ، نتوانستم چیزی بنویسم. آن جا بود که به حال شاعران غبطه خوردم. شاید اگر نویسنده ها به سرعت نتوانند در این ماجرا نوشته ای بنویسند، شاعران قادرند در زمان کوتاهی این کار را انجام دهند.

وی افزود: از این رو فراخوانی را منتشر کردیم با عنوان «حجه الوداع» که رسالتمان را در این باب انجام داده باشیم. خیلی زود آثار و شعرهای زیادی به دستمان رسید. بیش از ۳۰۰ شعر از میان آثار رسیده از وضعیت کیفی مطلوبی برخوردار بود که از میان آن ها ۴۰ شعر به انتخاب آقایان جلالی و محقق از قابلیت ادبی بالاتری برخوردار بودند و به مرحله نهایی رسیدند.

وی خاطر نشان کرد: شیوه گزینش داوران  نیز به گونه ای بود که شعرای نام آشنای کشور آنان که خود درباره منا شعر سروده بودند داوری کارها را بر عهده گرفتند.

قزلی در پایان یاد آور شد: اشعار راه یافته به مرحله نهایی با مشارکت موسسه شهرستان ادب در قالب یک کتاب به چاپ خواهد رسید.

افشین علا شاعر نام دار کشور پس از قرار گرفتن پشت تریبون گفت: حادثه منا خیلی بزرگ تر از چیزی است که نشان داده شد. امروز با مرور مواضع دولت های اسلامی میبینیم که خیلی ها بی تفاوت از کنار این قضیه گذشتند و فریاد دادخواهی ایران به منازعات سیاسی تعبیر شد.

وی افزود: این بزنگاه ها جای ورود اهالی فرهنگ است که بدون شائبه سیاسی منادی مظلومیت عزیزان باشند. این اتفاق حقیقتا داغ بزرگی بود به خصوص در روزهای آغازین که می شنیدیم امکان دارد عربستان پیکر جان باختگان را در همان جا دفن کند و اجازه خروج آن ها را نمی دهد.

علا تصریح کرد: احساس میکنم به حیثیت و غیرت و مذهب و هویت ما توسط یک خاندان بی هویت مزدور توهین شده است. به راستی که اگر مواضع رهبر معظم انقلاب با همان جملات کوتاه و کوبنده نبود آب سردی بر دل های داغدار ریخته نمی شد و آرام تر نمی شدیم. باید به اقتدار کشورمان و به اقتدار نیروی نظامی خود ببالیم.

افشین علا ادامه داد: به اعتقاد من همان طور که سفیر صلح و سفیران بسیاری چیزهای دیگر در کشور داریم باید سفیر منا هم داشته باشیم.

وی در پایان یک غزل را برای حضار قرائت کرد:

داغی رسید و باغ منا را برشته ساخت / در روز عید خرمنی از خیل کشته ساخت

 شیطان ز رمی خویش گرفت آخر انتقام / با ماتمی که قلب بشر را برشته ساخت

آل سعود محشری از خون و اشک و آه / در سوگ حاجیان ز حج برنگشته ساخت

حجاج را چو دانه تسبیح بر زمین /افکند و تار و پود دلم رشته رشته ساخت

تبت یدی ابی لهبا بریده باد / آن دست ها که در حرم از کشته پشته ساخت

پس از علا حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید طه مرقاتی معاون توسعه مدیریت و منابع حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت روی سن آمد و به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: شعرهایی که بعد از ماوقع منا سروده شد همه از سر سوز و گداز بود و زبان هنر می تواند یک واقعه را ماندگار کند و به نسل های آینده منتقل نماید.

وی ادامه داد: مقایسه این ماوقع از جهاتی با واقعه عاشورا خیلی دقیق نیست اما به هرحال ماندگاری بخش عمده ای از واقعه عاشورا نیز به دست شعرای دیروز و امروز و آینده بوده است. تاریخ ممکن است تحریف شود اما وقتی یک موضوع به زبان شعر بیان می شود ماندگار خواهد بود.

وی خاطر نشان کرد: وقتی بعد از این حادثه به خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم ایشان تاکید داشتند که نگذارید این جریان خاموش شود.

مرقاتی افزود: هرکس به طریقی باید این صدا را در سطح جهانی مطرح کند تا این چراغ خاموش نشود. ما در این حادثه دیدیم که تنها صدایی که بلند شد و تنها گروهی که دست به کار شد ایرانی ها بودند. بقیه یا قدرت نداشتند و خاموش ماندند یا سراغ این حادثه نرفتند.

مرقاتی تصریح کرد: بعد از حادثه منا دو جریان به راه افتاد که به شدت ما را اذیت کرد. اول اینکه در فضای مجازی مطالبی انتشار داده شد و یک بدبینی نسبت به مناسک حج پخش شد که فرضا به جای هزینه کردن برای حج بیایید اشک چشم فقیری را پاک کنیم و از این صحبت ها که یک مسیر انحرافی است. این اتفاق در اثر کوتاهی یک رژیم نالایق اتفاق افتاد پس ما باید محکم تر از حج دفاع کنیم.

وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه عده ای می خواستند خیلی غیر منصفانه ایرانی ها را متهم کنند و آن ها را مقصر جلوه دهند که ایرانی ها همیشه بی نظمی میکنند برای گرفتن نذری ها صف ها را برهم میزنند در حالی که این حادثه ربطی به ایرانی ها نداشت. داستان این است که خیابان ۲۰۶ در ابتدای صبح بسته شد و فقط ایرانی ها در آنجا نبودند. ابتدای راه  باز بود و انتهای آن بسته. این سیل عظیمی را ایجاد کرد که منجر به آن اتفاق تلخ شد.

وی افزود: دو نفر از جان باختگان منا که از کارمندان صدا و سیما بوده اند قبل از جان باختن با موبایل با دوستانشان تماس گرفته اند و گفته اند که برای ما آب بیاورید که از تشنگی هلاک شدیم اما عربستان به ایرانی ها اجازه نداده که حتی آب به آن ها برسانند و تبعیض آزار دهنده ای به ایرانی ها شده است.

مرقاتی گفت: مستندات و عکس هایی داریم که تخت بیمارستان ها خالی بوده و عربستانی ها اجازه نمی دادند ایرانی های مصدوم روی تخت بخوابند و روی حوله های خیس روی زمین بوده اند. وقتی هم که پزشک ما درخواست کرده بیماران به روی تخت ها منتقل شوند عربستان موافقت نکرد.

وی در پایان اظهار داشت:قدر طبع هنری تان را بدانید و بیایید از روی مستنداتی که در رسانه ها هم منتشر نشده ابعاد فاجعه دردناک منا را به تصویر کشید و ماندگار کنید.

مریم اسلامی یکی از شعرای جوان بود که شعری در مورد منا به این شرح خواند:

تو رودخانه ای / راه می روی / ره رودخانه / سد نمی شود / رودخانه هیچ وقت زیر پای سنگ ها لگد نمی شود / شعرهای اندوهگین زیادی گفتم / اما این شعر را دارم به دنیا می آورم / از بس که درد دارد / اندوه منا را باید شیر داد بزرگ کرد / این یکی را نمی شود رها کرد در اوراق سر رسیدها / این شعرباید پا بگیرد / به خیابان برود / کتاب بخواند / روزنامه بخواند / این شعر باید فکر کند

  علی رضا قزوه شاعر نام آشنای کشور سخنران بعدی مراسم بود که برای قرائت شعرش روی سن رفت.

قزوه در ابتدا گفت:امروز بعد از گذشت ۴۰ روز از واقعه منا دومین اعلامیه با امضای بیش از ۳۰۰ شاعر منتشر کردیم که در اعتراض به این ماجرا بود. من همان روزها با دیدن این حادثه یاد شعری افتادم که بر میگردد به سال ها قبل زمانی که امام سجاد (ع) در خانه خدا بود و حشام وقتی که دید امام (ع) آمدند خود را کنار کشید.

وی افزود:آل سعود امروز خود را کنار نکشیدند بلکه راه را سد کردند. میزبانان میزبانان خوبی نبودند.

وی در ادامه یکی از اشعارش را خواند که چند بندی از آن به شرح زیر است:

شده دنیا پر از دروغ و نفاق / طاقت مسلمین دنیا طاق

راه هامان طریقی از آتش / کعبه در منجنیقی از آتش

آل مروان و آل ذی الجوشن / مست حمله به سرزمین یمن

در زمین یمن به اسماعیل / تیغ از پشت می زند قابیل

پرده داران درون حله به خواب / گردشان مطربان خراب شراب

دین شان نیست غیر ظلم و فساد / کاخ هاشان بلند چون شداد

کاخ هاشان بلند و همت پست / محو نفس اند و رفته اند از دست

نزدشان شد مقام ابراهیم / کاخ سبز و سفید و اورشلیم

آل ظلم اند و آل استبداد / نیست موسایشان بجز موساد

گرم فرمانبری ز کفر و نفاق / تا زنند آتشی به شام عراق

سنگ بر کعبه می زنند هنوز / منجنیق است جرثقیل امروز

عبدالجبار کاکایی شاعر شناخته‌شده کشور قبل از قرائت اثرش به کتاب قابوس نامه اشاره کرد و از ۸ شرطی که به جز دارا بودن استطاعت مالی برای رفتن به حج ذکر شده که دو مورد آن حرمت و امنیت بود یاد کرد. توجه به عقلانیت علاوه بر احساسات چیزی است که باید جدی گرفته شود.

کاکایی در ادامه شعر خود را خواند:

لیلی گریست این همه ابن سلام را / این خانه امن نیست خبر کن امام را

عشق است و شعله ای که فراوان رسیده است / پروانه های سوخته بی دوام را

جانی نمانده تا بکشم از هزار و یک / آبی نمانده تا برسانم کدام را

شیطان که در مسالک رندی تمام بود / شیرازه بسته این سفر ناتمام را

بی حرمتی به ساحت پاکان روزگار / تعریف تازه ای است مگر احترام را

راهی نمانده است به جز حج ناتمام / این خانه امن نیست خبر کن امام را

 حال و هوای این روزهای منا

طیبه عباسی شاعر جوانی که اثرش مورد تایید هیئت داوران قرار گرفت هم روی سن آمد و شعرش را قرائت کرد.

پس از وی مصطفی محدثی خراسانی شاعر نام آشنای کشور یک رباعی و یک ترانه کوتاه قرائت کرد:

وقتی عرفات خالی از عرفان است / رمی جمرات بازی شیطان است

حج تو جهاد است زمانی که حرم / تولیت آل ابوسفیان است

ناصر فیض شاعر و یکی از اعضای هیئت داوران با اشاره به اینکه دل هر انسانی که بویی از رافت برده باشد با دیدن این حادثه به درد می آید گفت:اینکه عده ای می خواهند نشان دهند هیچ جریانی پشت این قضیه نبوده، بی انصافی محض است.

سه نفر از برگزیدگان این سوگواره شاعران جوانی بودند که از شهر قم انتخاب شدند به نام های علی اصغر شیری،   محمد میرزایی بازرگانی و محمد حسین مهدویان که شعرهایشان را در مراسم قرائت کرده و مورد اقبال حضار واقع شدند. هم چنین آرزو خمسه کجوری نیز شاعر دیگری بود که با اثر منتخبش به این مراسم آمد و شعر خوانی کرد.

رضا اسماعیلی در ادامه مراسم در سخنانی گفت: مقام معظم رهبری اشاره داشتند که فاجعه منا نباید فراموش شود و به اعتقاد من از این رو باید در حوزه ادب گام های جدی تری برداشت. من در حضور آقای صالحی پیشنهاد میکنم همایشی با حضور شاعران مسلمان در سطح فراملی برگزار شود.

پایان بخش اختتامیه حجةالوداع، شعر خوانی دکتر اسماعیل امینی اختصاص یافت و بیانیه مراسم توسط وی خوانده شد.

کشته صحرای جنون خوش تر است / سرخط این نامه به خون خوش تر است

راه مخالف بزن ای بی نوا / راه جنون راه جنون خوش تر است

من به منا آمده فرصت شمار / فصل وصالست و کنون خوش تر است

زینت باغ طرب کس نبود / قصه این سرو نگون خوش تر است

زین رمه روزشماران مرگ / صید رها در خوان خوش تر است

در این برنامه از هفت شاعر برگزیده مسابقه شعر حجةالوداع تقدیر به عمل آمد. اسامی شاعران برگزیده به ترتیب از نفر اول تا هفتم به شرح زیر است:

محمد میرزایی بازرگانی. طیبه عباسی. علی اصغر شیری. آرزو خمسه کجوری. دادیار حامدی. محمد حسین مهدویان. مریم اسلامی.